Van de volwassen Nederlanders boven de 18 jaar is 58% niet voldoende mediawijs. Dat zijn maar liefst 8,4 miljoen volwassenen. Onder jongeren tussen de 12 en 18 jaar is dit aantal 0,7 miljoen. In totaal gaat het om bijna 9,1 miljoen Nederlanders. Dit blijkt uit onderzoek van Kantar Public naar mediawijsheid onder Nederlanders in opdracht van Netwerk Mediawijsheid.
Mary Berkhout-Nio, programmadirecteur bij Netwerk Mediawijsheid: “We zien dat mensen weliswaar mediawijzer zijn geworden, mede door de coronapandemie, maar het is lastig bij te blijven omdat het digitale medialandschap zo snel verandert. Dit geldt voor alle lagen van de samenleving. Mediawijsheid is belangrijker dan ooit en gaat verder dan alleen digitale vaardigheden; het gaat om grip hebben op complexe zaken die om je heen gebeuren, om bij te blijven en mee te kunnen komen. Het is cruciaal dat er geen kloof ontstaat, dat we elkaar blijven begrijpen. Dat vergt een leven lang leren, kritisch denken en actieve betrokkenheid met media.”
Minder productief door mediagebruik
Onder mediawijsheid valt ook een gezonde digitale balans, wat essentieel is voor het welzijn. Daarbij is het belangrijk om te kijken naar verschillende aspecten, zoals slaap, lichaamsbeweging, ontspanning, tijd voor onszelf en ons sociale leven.
Uit het onderzoek blijkt dat 43% van de jongeren zichzelf door hun mediagebruik minder productief vindt in het dagelijks leven dan zij zouden willen. Dat is een fors verschil met volwassenen, waar dat percentage slechts 18% is. Ook worstelen jongeren met het aanpassen van hun gedrag wanneer mediagebruik te ongezond wordt. Daarbij geeft 53% aan hier niet toe in staat te zijn, tegenover 41% van de volwassenen.
Onvoldoende bewust van online veiligheid en desinformatie
Een gebrek aan mediawijsheid is niet alleen een risico voor de gezondheid, het maakt je ook kwetsbaarder. Zo is cybercriminaliteit, inclusief phishing, in de afgelopen jaren enorm toegenomen, met een verdrievoudiging sinds 2018.
Toch geeft ruim vier op de tien volwassenen nog steeds geen prioriteit aan online veiligheid of cybercriminaliteit. Ook lijkt meer dan de helft van de volwassenen niet bezorgd te zijn over nepnieuws en desinformatie, een percentage dat nog hoger is onder jongeren. Meer dan 60% van de jongeren denkt niet na over internetveiligheid, cybercriminaliteit, nepnieuws of desinformatie. Daarnaast geeft iets minder dan de helft (45%) van de volwassenen aan dat ze niet weten hoe ze moeten controleren of iets nepnieuws is.
Netwerk Mediawijsheid
Netwerk Mediawijsheid bestaat uit meer dan duizend organisaties die zich inzetten op het gebied van mediawijsheid en maakt zich hard voor een Nederland waarin iedereen mediawijs is - of bezig is dat te worden. Want mensen die mediawijs zijn, kunnen zich gemakkelijker en zekerder bewegen in een samenleving waarin (online) media een steeds grotere rol spelen.
Bron: Netwerk Mediawijsheid, oktober 2023
